Hız yükseltme", "hız aşırtma" gibi terimlerle Türkce karşılığı ifade edilen overclock, bilgisayar bileşenlerinin daha hızlı calıştırılmasını özetleyen bir kavram aslında. Basitce acmak gerekirse, donanımlarımız, belli bir zaman diliminde belli miktarda işlem yapar. Bu zaman dilimini belirleyen cekirdeğin her bir saat vuruşunda, daha cok işlem yapmak icin anakart, işlemci, RAM ekran kartı gibi bileşenler standart calışma değerlerinin üstüne cıkarılmak icin ayarlanır. Bu ayarların başarıyla uygulanması sonucu, sistem daha yüksek hızlarda calışarak programlarınızın görevlerinini daha cabuk yerine getirmelerini sağlar. İşte kısaca bu operasyona overclock diyebiliriz.
Overclock yapmaya yeni yeni heveslenene kullanıcıların genelde ilk akıllarına takılan soru nasıl olur da bir işlemci kendi standart fabrika cıkış hızlarından daha üst hızlarda calışabiliyor olur genellikle. Bir işlemci'nin kendi saat hızlarından daha yüksek hızlarda calışmasını şöyle acıklayabiliriz. Ayni serideki işlemcilerin hepsi wafer adi verilen tabakalardan elde ediliyor. Bu işlemciler arasında tasarımsal olarak herhangi bir farklılık bulunmuyor. Örneğin işlemcilerin hepsi 3GHz olarak üretiliyor. Üreticinin yaptığı zorlu testlerden başarıyla gecen bu işlemciler 3GHz olarak etiketlenip kutulanıyor ve satışa hazır hale getiriliyor . Bu testlerden gecemeyen işlemciler ise daha düşük hızlarda tekrar tekrar test edilerek, bu testleri gecebildikleri hızlar saptanıyor ve o hızlarda etiketlenip kutulanıyorlar. AMD veya Intel'in yaptığı bu testler oldukca zorlu ve ağır testlerdir. Günümüz koşullarında bircok kullanıcnın kullandığı uygulamalar işlemciler üzerinde üretici firmaların yaptığı testlerdeki yükü bindiremediği icin aldığınız işlemciyi overclock (hız aşırtma ) ile daha yüksek hılzara cıkarıp oldukca stabil olarak kullanmanız olası.
Ayrıca pazardaki rekabet koşulları ve üreticilerin işlemcilerini piyasa koşullarına göre konumlandırma politikaları yüzünden zaman zaman bircok işlemci kendi standart saat hızları yerine daha düşük saat hızlarından piyasaya sürülebiliyor. Buda işlemcilerin overclock olabilme potansiyellerin arttırabiliyor.
Neden Kullanıcılar Overclock Yapma İhtiyacı Duyar?
Overclock yapma ihtiyacının farklı sebepleri vardır.Bunlardan ilki maddi unsurlardır. Kullancılar genelde 200 MHz'lik saat hızı farkına 100$ para farkı vermek yerine genelde bir düşük modeli alırım ve overclock yaparak 100$ kara gecerim mantığı ile overclock işine girişmekteler. Aynı durum ekran kartları icinde gecerlidir. Bir oyun sırasında artık FPS'nin yetmediği durumlarda yeni bir ekran kartı almak yerine overclock yaparak belli bir FPS kazanımı elde edip bir sure daha yeni ekran kartı almadan ellerindeki ekran kartını overclock ile kullanmaya devam ederler. Yani üstte dediğimiz gibi Overclock yapanların bir bölümü ihtiyactan bu işe girişirler Ama başka bir kullanıcı grubu ise Overclock'u bir hobi olarak benimseyip zevk icin yaparlar. Bu grupta yer alan kullanıclar 300$'lık işlemcilerini en yüksek seviyede overclock edebilmek hatta rekorlar kırabilmek icin 1000$'lara satılan bazı özel donanımları bile almaktan kacınmazlar. Ayrıca birde bu işi profesyonel olarak yapan bir grup var. Bunlara işlemcileri ve gerekli diğer donanımları üretici firmalar sağlamakta. Bu gruptaki kullanıcılar işlemcileri günlük kullanıcların kullandığı uygulamalardan yola cıkarak aşırı derecede zorlamakta ve üretici firmaya karşılaşdıkları olumsuzlukları bildirmekteler. Yine bunların icinden bir grupta firmanın ürünü ile overclock rekorları kırarak el altından firmanın popülaritesini arttırmak icin calışırlar. Ama bu gruptaki kullancılar üst düzey extreme kullncılıardır.
İşlemciye Overclock Yapalım
Önemli;
Overclock yapılan donanımlar genellikle garanti kapsamından cıkarlar. Overclock işlemi esnasında zarar gören donanımlarınızı distributor yada yetkili firma büyük ihtimalle telafi etmeyecekdir. Bu durumu unutmamanızda fayda var.
İşlemcimiz overclock edebilmek icin öncelik işlemciyi iyi analiz edebilmek gereklidir. Çünkü her işlemcinin kendine ait belli veriyolu sınırları vardır. Öncelikle bunları belirlemek gerekir. İşlemci hızını işlemcinin saat carpanının, fsb (front side bus) denilen veriyolu hızıyla carpılması sonucu ortaya cıkan sayı belirler. Yani işlemciyi overclock edebilmek icin ya fsb'si ile oynayacağız yada carpanlarını değiştireceğiz. Günümüzde işlemci carpanlarını yükseltebilmekk pek mümkün olmuyor Yeni ve güncel işlemcilerde carpan genelde sadece düşürülebiliyor. Hem Intelde hemde AMD'de genelde carpanlar kilitli olarak gelirler sadece mesela AMD'nin Fx serisi gibi bazı özel ve pahalı işlemcilerde carpanlar acık olarak gelirler. Çarpan kilidini değiştiremeyeciğimize gore biz FSB üzerinden Overclock yapmaya calışacağız. Zaten FSB üzerinden yapılan overclock genel sistem performansını carpan kilidi ile yapılan overclock denemelerine göre daha cok artıracakdır. Çünkü yüksek fsb hızlarında buna bağlı olarak,bellek kontrolcüsü, ve AGP/PCI saat hızları da artar.Tabi AGP/PCI saat hızları yüksek overclock uygulamalarında sorun cıkarabildiği icin stabilite'yi olumsuz yönde etkileyebiliyorlar. Ama güncel anakartların neredeyse tamamı AGP/PCI saat hızlarını sabitleyebilme özelliğine sahipler.
FSB hızından yola cıkarak overclock yapacağımza göre ilk önce bios'dan carpan kilidini düşürmeliyiz. Çarpan kilidi'ni düşürerek işlemci ic frekasından doğabilcek sorunları daha en baştan en aza indirmiş olacağız. Bu sayede FSB'nin cıkabilceği maksimum değerleri bulabilmemiz kolaylaşacak.. FSB değerlerini değiştirebilmek icin Bios'dan ilgili bölüme girebilmemiz gerikir ki genelde bioslarda FSB ve benzer ayarlar Advanced Chipset Features başlığı altında bulunurlar. FSB ayarlarını değiştirebilceğimizi yeri bulduktan sonra yavaş yavaş kücük aralıklar ile FSB'yi yükseltmeye başlayabiliriz. Örneğin 1800Mhz de calışan bir Athlon64 3000 Venice işlemcinin FSB hızı 200 MHz'dir Bu durumda, işlemci carpanı 9'dur. Mesela carpan kilitli olduğu ve carpanı yukarı doğru arttıramıycağımız icin fsb'yi mesela 220'ye yükselttiğimizzde işlemcimizin hızı 220x9=1980Mhz'e cıkacakdır. Fsb'yi 222 yaptığımızda ise işlemcimiz 2000MHz yani 2Ghz de calışmaya başlayacakdır. Tabii FSB hızının artması ile artan hızı her aşmada değişik test programları ile birlikte test etmek günlük kullanımda elde edilen hızın stabil olup olmayacağının da göstergesi olacakdır. Tabii artan FSB ile ile birlikte ram hızımız da artacak. Örneğin 200 FSB de calışan işlemciniz ile birlikte standartr hızı 200Mhz olan DDR400 bellek ( DDR400'ler genelde 400Mhz olarka bilinirler ama gercek hızları 200Mhz'dir. Çift taraflı veri taşıma özelliklerinden dolayı efektif calışma hızları 400Mhz'dir ) kullanıyorsunuz diyelim. İşlemci FSB'sini 220Mhz'e cıkardığınız zaman senkronize olarak ram hızınız da 220'ye cıkacakdır. Eğer özellikle overclock icin üretilmiş özel ramlerden kullanmıyorsanız belli bir noktadan sonra ramleriniz sisteminizin zayıf halkası olacakdır ve sistem donmaları yada kilitlenmeleri başlayacaktır. Bunu aşmak icin ram bölenlerini kullanmak mümkün. Yazının ilerleyen bölümlerinde ramlerle ilgili detaylı bilgileri de vereceğiz.
İşlemci Voltajı
FSB'yi yada Çarpan'ı yükselttiğimiz de işlemci doğal olarak daha yüksek saat hızlarında calışmaya başlayacaktır. Belli bir seviyeye kadar bu gidebilir ama bir noktadan sonra sistem stabilitesi bozulmaya başlayacak uygulamaların calışması kararsızlaşacakdır. Buna sebep olarak işlemci'nin yüksek hızda bazı sinyalleri kacırması gösterilebilir. Ancak verilecek ekstra voltaj ile birlikte bu durum değişebilir.Voltaj değişikliğine hangi düzeyde ihtiyac duyulacağı, ancak denemeler yapılarak anlaşılabilir. Belli bir hızdan sonra, sistemde belli aralıklarla donmalar olur, uygulamalar veri kaybetmeye başlarsa, bu hız ve üstünde kücük bir voltaj artışı yapılıp bir değişiklik olup olmadığı test edilebilir. Örnek vermek gerekirse AMD'nin Athlon64 3000 Veniceleri genelde 2500Mhz'e kadar ekstra voltaj vermeden overclock olabilirken 2500Mhz üstüne overclock edebilmek icin işlemciye ekstra voltaj vermek gerekebilir. Gelişen teknoloji ve düşen üretim teknolojileri sayesinde günümüzde işlemciler 65nm (şuan icin sadece Intel işlemcileri) üretim teknolojisi ile üretilebilmekte bu sayede daha düşük voltaj ile calşabilmekteler. Bu sayede işlemciye belli bir oranda -15 fazla voltaj verilebilir fakat daha fazlası özellikle standart işlemci soğutucuları kullanılan sistemlerde ısı problemlerini sebep olabilir. Uzun süreli ısı problemleride işlemcilerin ömrünü kısaltabilir. Ayrıca AMD işlemcilerin üzerlerindeki bellek kontrolcüleri de yüksek voltaja karşı aşırı duyarlılık gösterebilmekteler. Yine AMD işlemciler de 1.7v gibi yüksek voltaj değelerinde işlemciyi uzun sure özellikle de standart hava soğutma ile kullanmak bile bile ölüme gitmekten farklı olmaycakdır. Çünkü bu değerler de uzun sure kullanım işlemci'nin yanmasına kadar gidebilen sorunlara yol acacakdır.
Overclock'da Ram'lerin Etkisi;
İşlemciden sonra ramlerinde sınırını bulabilmek oldukca önemlidir. Bunu da cpu:ram oranını değiştirerek deneme yanılma yoluyla bulacağız. Zaten hali hazırda elinizn altında DDR500, DDR600 gibi DDR1 yada DDR2-667 yada 800Mhz'lik ramleriz varsa ram bölenini kullanmadan fsb yükselterek overclokda yüksek başarım elde edebilirsiniz.Fakat ramlerimiz DDR 400 yada daha yavaş ve düşük modelleden birisiyse eğer 1:1 cpu/ram oranını büüyk ihtimalle kaldırmayacakdır. Bu durumda mecburen ramleri daha düşük bir değerde calıştırmak zorunda kalacağız mesela 3:2 yada 5:4 gibi. Fakat ramlerde bazen durum belli olmayabilir. Bazı işlemcilerde olduğu gibi elinize tesadüfen modülleri sağlam ve yüksek performansı kaldırabilcek DDR400 ramler normalde bu değerlerde calışması gerekiyorken birden süpriz yapıyor ve olması gerekenden daha yüksek performansda mesela DDR 500 hızlarında bile calışabiliyor. Bunu deneyerek bulacaksınız. Aynı cpu gibi denediniz ve bir yerden sonra sistem cakıldı. Daha önce fsb arttırım yolu ile işlemcimizin sınırını bulduğumuz icin cpu dan şüphelenmemize gerek yok..Bu durumu aşabilmek icin işlemci uyguladığımızı yolu ramlerde de uygulayarak voltaj arttrımına gidilebilir. Ramlerde de yavaş adımlar ile voltajı arttırarak stabil calışabildiği en yüksek değerleri bulabiliriz. Fakat her ram işlemcilerde olduğ gibi fazla voltajı sevebilvek diye bir durum söz konusu değil. Mesela TCCD bellek modüllerine sahip ramler yüksek fb'ye mesela 300Mhz'e kadar cıkabilmekteler ama fazla voltajı sevmezler. Örneğin 3v'de kullanıalcak TCCD bellekler ( Örneğin Gskill'in TCCD bellek modüllerine sahip F1 serisi ramleri ) kısa sürede iş göremez hale gelebiliyorlar.
Ramlerinde sınırını bulduk şimdi geldik ram timingleriyle (zamanlamalar) oynamaya yani ramlerimizi daha düşük CL (Cas Latency) değerleriyle daha agresif calışmaya zorlamaya. Düşük CL değeri daha hızlı veri hareketi sağlayacağı icin daha fazla peformans getirecektir. CL değerleri üzerindeki değişiklikleri biosumumzdaki Advanced Chipset Features üzerinden yapabilirsiniz. Günlük kullanımda alacağınz standart DDR400 ramler genellikle gecikme değerleri olarak 200 (efektif 400)Mhz'de 2,5-3-3-7 değerleridne calışabilmekteler. Ama özellikle yüksek overclock sonucu daha önce dediğimiz gibi standart ramlerde özellikle bu bu değerlerden fedakarlık yapmak gerekir. Örneğin elinizdeki standart 200 (efektif 400)Mhz'lik ramler işlemci fsb'sini genellikle 225-230 Mhz'ler cibarı anca gecikme sürelerini yüksleterek elde edebilirsiniz ki CL 2,5 değerini CL 3 yaparak bile raminiz biraz daha yüksek mhz'e cıkmasını sağlayabilirsiniz. Ama bilemniz gerek SuperPi gibi işlemci bellek testi yapan uygulamalar yüksek mhz düşük timig değerleri ile yüksek başarı gösterebilir.
Overclock İcin Uygun Anakart Secimi
Özellikle overclock yapmak isteyen kullancıların işlemciden de önce dikkat etmeleri gereken komponent anakarttır. Çünkü elinizde ne kadar overclock'a yatkın işlemci yada bellek olsa bile anakartınız overclock icin gerekli belli kriterleri yerine getiremiyorsa eğer overclock yapmak ya imkaansız olacak yada bircok detay ile gereksiz yere uğraşmaktan kabus haline dönüşecektir. Günümüzde artık bircok anakart FSB ve Çarpan ayarlarını bios üzerinden değiştirmenize olanak tanımaktadır. Hatta yine güncel bircok anakartta işlemci ve belleğe giden voltajlara da müdahale edebilmek mümkün. Tabii anakartların overclock yapabilmek icin verdiği bu özelliklerin seviyesi markadan markaya göre de değişmektedir.
Windows Üzerinden Overclock
Anakartların biosları'nın dışında Windows üzerinen bazı programlar ile de oerclcok yapabilmek mümkün. Başta Clockgen olmak üzere artık bircok anakart üreticisi anakartlarının yanında verdikleri cd icine overclock yapabilmeye yarıyan bazı araclar koymakalar. Bios üzerinden olduğu gibi Windows üzerinden de verlcok yapılabilir ama böyle yapılacak bir overclock denemesinde yaşanacak sorunlar biosdan yapılana gore artabilir. Bnda en büyük etken Windows işletim sisteminin kendi yapısı Özellikle Windows üzerinden yapılan hatalı overclock calışmlaında işletim sistemini system dosyları cok caubuk etkilenip işletim sistemin cökmesine ve sonrasında başa format olmak üzere meşaketli bir yola girmenize nedn olabilir. Bu sebeple mümkün olduğu kadar overclock calışmlarını bios üzerinde yapaya gayrret göstermeliyiz.
Soğutma
Herşey başarılı bir overclock işlemi ile bitmiyor maalesef. Overclock işlemini yaptıkan sonra işlemci'nin ısı durumunu da iyi takip altına almak gerekiyor. Günümüzde işlemcileri soğutmak icin havasoğutma, su soğutma , gaz soğutma ve nitrojenli soğutma gibi değişik cözümler bulunmakta. Bu soğutma cözümlerinden yaygın olanlar ahav soğutma ki bu bildiğimiz klasik işlemci fanları ile sağlanıyor. Ayrıca yavaş yavaş su soğutma cözümleri de yaygınlaşmaya başladı. Başta Thermaltake ve Gigabyte olmak üzere değişik firmalar hazır su suğutma cözümleri satmaktalar. İşlemci soğutma da fiyat/performans oranı en yüksek cözüm standart hava soğutmadır. Zaten bircok overclockcu'ya hava soğutma cözümleri kafi gelebilmekte. Hava soğutmaları genelde ısı emici ve fan (HSF) olmak üzere 2 parcadan oluşurlar. Bu fanlar artık devir ayarlı calışabildikleri icin gerek yazılımsal gerekse coğu fan'ın 5.25 'lik ön kasa slotuna takılabilcek kontrolcüleri yardımı ile yüksek işlemci gücü gerektirmeyen uygulamalarda fan hızı düşürülerek daha sessiz bir ortam el edilebilir.
Isı emici'nbin temel görevi işlemci üzerindeki ısıyı dağıtarak havaya vermektir. Isı emici'nin ha vile temas eden alanı ne kadar geniş olursa soğutmadan elde edilebilcek performansda o kadar iyi olacakdır. Yani ısı emici ne kadar büyük olursa soğutmadan elde edilecek sonucda o kadar kaliteli olacakdır. Yanlız anakart üzerinde ısı emici'nin yerleştirlimesi icin ayrılan alan az olduu icin soğutucularda belirlenen bir limit bulunmaktadır. Isı emicilerin gene l ağırılığı 450 gr'ıgecmemelidir. Bunu gectiği zaman " PCB " denilen baskılı devren, zarar görmesi kuvvetle muhtemeldir. Isı emicinin yanı sıra ısı emicinin yapımında kullanılan metal de oldukca önemlidir. Isı'nın iletimini en iyi sağlayan metallerden biri olan bakır il üretilen ısı emiciler en iyi sonucu vereceklerdir. Bugün piyasada bakır, alüminyum, alüminyum-bakır karısımından oluşan değişik ısı emiciler bulnabilmekte. Genel de ucuzu olması ve kolayca işleneilmesinden dolayı ısı emicilerde alüminyum kulanılır. Ayrıca ısı emici ile işlemci arasındaki sıcaklı alış verişi daha verimli hale getirebilmek icin Termal macunlarda kullanabilirsiniz. Bugün piyasada yaygın olarak kullanılan ve işlemcilerin yanında da gelen beyaz termal macunlar tatminkar sonuckar verekten uzaklar. Bu tip macunlar yerine alaşımında yüksek miktarda gümüş bulunan termal macunları ki örneğin Artic Silver 5'in alaşımında. Tek başına ısı emici ve termal macunlar işlemciyi soğutmaya yetmezler ayrıca ısı emici üzerinde bir de fan kullanmaslısınız. Bu fan ile ısı meicinin emdiği ısıyı havaya dağıtmak icin gerekli. Alcağınız fan da dikkat etmeniz gereken en önemli özelliklerin basında devir hıznın ayarlanıp ayarlanmadığı geliyor. Pşyasada bircok ledli ışıklara ve diğer gösderişli unsurlara sahip bircok fan bulunmaka. Fakat bunların bircoğu maalesef başarılı osnuclar veremiyor. Bunlardan ziyade Thermaltake, Cooler Master, Silverstone gibi markaların fanları ısı emiciler ile birlikte işlemci üzerinde kullanılabilirler.
Ayrıca su soğutma sistemleri de kullanma imkaanız bulunmaka. Bugün bircok büyük üretici hazır sus soğutma sistemleri satmakta. Su soğutma sistemlerine genelde soğutma performansından ziyade ses seviyesini düşürmek icin gecilmekte. Tabi ki su soğutma sistemlerinin soğutma performansları hava yani fanlı sistemler ile elde edilen sonuclardan daha iyi olacakdır ama temel geciş sebebi sessizlikdir. Piyasada başta Zalman Reserator olmak üzere Themaltak ve Gigabyte'ın su soutma cözümlerini bulabilmek mümkün.
Overclockta Güc Kaynaklarının Önemi
Sisteminiz üzerinde başarılı bir overclock işlemi gecrcekleştirdiğiniz zaman, sistemnizin güc ihtiyacı standart haline gore artacaktır. Overclock edilen işlemci, ekran kartı gibi donanımların yanında kullandığınız diğer donanımlar ve overclocktan nasibini alan donanımları soğutmak icin fazladan taktğınız fanların hepsi bir araya gelince güc kaynağının önemi bir kez daha ortya cıkıyor. Gümüzü donanımları göz önünde bulundurulduğu zaman overclock işlemi ile birlikte günlük sağlıklı bir şekilde sistemini kullanmak isteyenlerin en az 400-450 watt'lık kaliteli olan güc kaynaklarından birini kullanması gerekecektir. Tek başına güc kaynağının 400 yada 450 watt olması da yetmez. Aldığınız güc kaynağının bazı kriterleri yerine getiriyor olması gerekir. Örneği ATX12V 2.2 standardını destekliyor mu ayrıca 12 Volt icin en az 20-25 arası amper değerlerini sağlayabiliyor mu 24 pinlik ATX güc girşi var mı 2 farklı 12 Volt gereilim hattı ve SATA sabit disk girişleri olması da önemli.
Overclock Sırasında Karşılabilcek Sorun ve Çözümler
Yukarıda bahsettiğimiz gibi overclock icin bios'dan fsb'nizi yükselttiniz. Bios da ayarlarınızı kaydettiniz ve bilgisayarı yeniden başlattınız. Ama o da ne bilgisayarınız acılmıyor. Korkamaya hic gerek yok. İşlemci yada belleklerinizin cıkabilceği sınırların da üstüne cıktığınız icin büyük bir ihtimalle bilgisayarınız acılmıyordur. Bu durumda yapmanız gerekenleri şöyle sıralıyabiliriz;
- Bilgisayarınıza reset attıktan sonra anakartınız kendi işlemci ayarlarını geri yükleyecektir. Eğer ilk reset ile olmuyorsa anakartınız fişten birkac dakiklaığınıa cekip bekleyebilirisiniz. Bu durumda da anakartınızın tekrar kendi ayarlarına geri dönemsi gerekir.
- Bunlar bir işe yaramazsa eğer " Clear CMOS " yapmalısınız. Bu sayede bios bilgileriniz sıfırlanıp fabrika ayarlarına geri dönemeyi deneyebilirsiniz.
- Son yol olarak da büyük ihtimalle sizi kesin sonuca götürecek olan bios pilini cıkarabilirsiniz. Bu işlemi yapmanız ile birlikte anakartınız bios üzerinde yaptığınız hatalı overclock işlemini unutacak bios ayarlarını sıfırdan başlatacakdır. Yanlız bios pilini cıkarırken özellikle pişi tutan dişi esnetmemeye calışın. Bios pilini cıkarıca diye pili tutan dişi kırıp teknik servis yolunu tutan da cok kullancı bulunmakta.
Ekran Kartına Overclock
Ekran kartlarının da overclock potansiyelleri oldukca yüksektir. Ekran kartlarını overclock etmek icin kullanılan yöntemler işlemci overclock'u icin izlenen yollar ile benzerdir. Ekran kartını overclock edebilmek icin temel olarka değişiklik yapabilceğimiz iki parametre bulunuyor. Bunlar GPU ( grafik işleme birimi / grafik cekirdeği ) ve ekran kartının kendi bellekleri. Ekran kartlarını overclock edebilmek icin bazı ekstra yazılımlara yada özel modifiye edilmiş driverların yardımı gerekmekte. Ekran kartlarını overclock etmek icin kullanılan en popular 2 yazılım RivaTuner ve AtiTool'dur diyebiliriz. Bugün bu iki programın en güncel versiyonları hem Ati hemde Nvidia'nın ekran kartlarını destekleselerde AtiTool adı üstünde Ati icin RivaTuner ise daha cok Nvidia ile anılan programlar. Öncelikle RivaTuner ile ekran kartına overclock nasıl yapılır ona bakalım.
RivaTuner'ı bilgisayarınıza yükledikten sonra ilk yapmanız gereken programın " overclocking " ekranındaki " Enable Low-Level Hardware Overclocking " sekmesini işaretlemek. Bu işlemden sonra GPU ve Ram hızları ile oynayacağımız menüler aktif hale gelecek. Bundan sonra işin kalan kısmı artık ekran kartının GPU ve Ram'inin kalitesine ve overclock olabilme yeteneklerine kalıyor. Örneğin bu alanda efsane Ati'nin Radeon 9550'si idi. Ati RADEON 9550 kendinden 50-60$ daha pahalı olan RADEON 9600Pro değerlerini görebiliyordu. Burda dikkat etmeniz gereken nokta GPU ve RAM hızınızı agresif yükseltmeler yerine emin ve ağır adımlar ile sürekli test ederek attırmanız. 10-15 MHz arttışlar ile gidip her attırımdan sonra da 3D Mark gibi benchmark programları ve değişik oyunlar ile ekran kartınızın cıkardığınız hızda stabil olup olmadığını test etmelisiniz. Ayrıca dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta ise RivaTuner programı GPU ve RAM hızını arttırım bölümünde sınır teşkil etmesi acısından ünlem işareti koyar. Genellikle o uyarıdan yukarı hızlara cıkmamaya özen göstermelisiniz. Yine dikkat etmeniz gerek bir diğer nokta ise genellikle ekran kartlarında RAM'lerin GPU'ya nazaran overclock olabilme yetenekleri daha düşük oluyor. Bu yüzden genellikle GPU'yu daha fazla overclock edebilme şansınız daha yüksek.
Ayrıca ekran kartınızı AtiTool programı ile de overclock edebilirsiniz. İlk versiyonlarında daha cok Ati'nin ekran kartlarını overclock edebilmek icin kullanılan AtiTool programı son versiyonları ile Nvidia'ya da destek vermeye başladı. AtiTool'u yükledikten sonra calıştırdığımızda karşımıza Core ve Memory yazan iki sütun cıkacak. Bunlardan Core ekran kartının GPU'sunu Memroy ise RAM değerlerini overclock edebilmek icin kullanacağız. RivaTuner programında olan presnipler burada da gecerli. Agresif yükseltmeler yerine yavaş yavaş değereri yükseltip her yeni değerde ekran kartını test etmeliyiz. AtiTool programı RivaTuner'dan farklı olarka Artifact testi diye bir test ile gelir. Bu testi yaparken artifact yani görüntüde bozulmalar özelliklede ekranda sarı noktalar cıkmaya başlarsa ekran kartınız o hızlarda stabil calışmıyor demekdir. Böyle bir durum ile karşılasırsanız tabii yapmanız gereken yükselttiğiniz değerleri biraz düşürmek olacaktır. Ayrıca AtiTool proramı üzerinde ekran kartınızın overclock ettiğiniz değerlerdeki anlık ısı takibini yapabilmenizde mümkün.
Ekran Kartlarında Soğutma
Overclock yaptığımız ekran kartlarımız doğal olarak daha cok ısınmaya başlayacaktır. Ekran kartları yapıları gereği zaten işlemclerden genelde daha cok ısınırlar. Özellikle Ati'ni en son seri yüksek seviye kartları bu sorun ile oldukca muzdarip. Ekran kartınızı overclock ettikten sonra daha iyi soğutabilceğiniz bazı yöntemler mevcut. Bunlardan ne basiti eğer ekran artınızın belekleri cıplaksa eğer bellekler daha iyi soğutabilmek icin özellikle bakırdan yapımış ramsink yani bellek ısı emicilerinden alabilirsiniz. Kolayca belleklerinizi üzerine yerleştiriceğiniz bu ısı emiciler ekran kartınızın özellikle belleklerinde belli bir rahatlama sağlıyacaktır. Bunun dışında ekran kartınızın üzerindeki akitf fanı söküp grafik cekirdeği (GPU)'nun üzerine yukarıda işlemciler icin anlattığımız thermal macunlardan sürüp grafik cekirdeği ve fa arasındaki dialoğu daha samimi bir hle getirebilirsiniz. Bunların dışında daha profesyonel cözümlerde bulunmakta. Örneğin Arctic Coolng firmasının yaptığı " Silencer " soğutucları ile ekran kartınızın üst yüzeyini büyük ölcüde kapatıp daha etkin bir soğutma sağlayabilirsiniz. Bunun dışında rtık ekran kartlarının soğutması icin de su soğutma cözümleri cıkmaya başladı. Bu alanda ilk örneğini ThermalTake'in duyrduğu su soğutma cözümleri artık kullanılmaya başlandı bile. Örneğin Sapphire'in X1900XTX Toxic adlı ekran kartında ThermalTake'in su soğutma cözmümüne cok benzer bir su soğutma cözümü bulunmakta.
Overclock sonrası test icin kullanabilceğiniz yazılımlar;
SuperPi Testi
Temel olarak işlemciye Pi sayısını hsapllatıran bu program özellikle işlemci testlerinde dünya üzerinde en cok Kabul gören yazılımların başında gelirler. Bu test ile işlemcinizin ne kadar hızlı ve stabil olduğunu görebilmeniz mümkün. İşlemcinizin hızını anlayabilmek icin SuperPi 1M, işlemcinizin stabil olduğunu anlamak icin ise 8-16-32M testlerinden birini yapmalısınız.
3DMark Testleri
Futuremark firmasının test yazılımları olan 3D Mark serisi özellikle ekran kartı testleri icin birebir programlarıdır. Şuan test icin kullanabilceğiniz 2001, 2003, 2005 ve 2006 versiyonları mevcut. Fakat bu testi yaparken dikkat etmeniz gereken öenmli noktalardan biri 3DMark2001 ve 2003 ekran kartı yanında test sonuclarında diğer donanımların niteliğinden de etkilenirler. Yani sadece ekran kartı ağırlıklı testler değilller üksek puan icin işlemci ve belleğinizinde üst düzey olması gerekmekte. Ama 3DMark2005 ve 2006 ağırlıklı olarak ekran kartına yoğunlaşırlar. 3DMark2006 testinde aynı ekran kartı önce üst seviye olan bir işlemci sonra ise daha düşük bir işlemci ile test edildiğinde eski versiyonlara gore cok fark ettirmeyecekdir.
PC Mark Testleri
3D Mark testleri gibi butestleri yapan üretici firmada Futuremark. PCMark genel system performansını ölcmeye yarayan bir test. Başta işlemci olmak üzere, bellek ve hard disk testleri yapıyor. Oldukca güclü bir test olan PCMark'ın güncel versiyonu olan PCMark 2005'den güzel bir puan alabilmek icin gercektende güclü bir sisteme ihtiyac duyulmakta.
SYSMark ve WebMark
Yine FutureMark ürünü olan bu yazılımlar ile özellikle işlemci ve sisteminizin ofis uygulamaları ve internet ortamındaki genel başarımını ölcebilirsiniz.
Everest
Everest oldukca detaylı bir siste raporlama yazılımı. Anakartınıza bağlı tüm donanımlar hakkında bilgi alabilceğiniz oldukca gelişmiş ve detaylı bir program. Ücretsiz versiyonunun gelişimi dursa bile son hali ile bile oldukca gelişmiş olan Everest sayesinde driverlarını kaybettiğiniz donanımlarınıza driver bile bulabilirsiniz. Ayrıca program icinde özellikle işlemci ve bellekler icin ufak birkac test u7ygulmasıda bulunmakta. Yine program sayesinde yaptığını overclock ile işlemcinizi ne kadar hızlnadırdığınızı ve ulaştığı hız ile hangi şilemciye denk geldiğini de bulabilirsiniz. Yine program ile bilgisayarınızdaki destekleyen donanımların sıcaklık durumlarını görebilrisiniz.
Clockgen, SpeedFan ve CPU-Z
Clockgen windows üzerinden overlock yapmayan yarıyan ufak bir yazılım. Bu yazılım sayesinde işletim sistemi üzerinden ldukca rahat bir şekilde overclock yapabilmek mümkün ama yazı icinde anlattığımız gibi Windows üzerinden yaptığınız başarısız overclock işlemlerini sonucunda işletimi sisteminiz cökebilir. Ama yinede rahat bir şekilde Clockgen ile ufak overclock denemelerniz rahatca ypabilirsiniz. SpeedFan ise overclock sonrası sisteminizin ısı ve sıcaklık durumlarının yanısıra kullandığınız fanların dönüş hızlarını göstererek sizi bilgilendirebilyor. CPU-Z ile de overclocks sonrası işlemci ve belekerlinizn hızları ileg ilgili detaylı bilgilere ulaşabilir elde ettiğiniz hızı CPU-Z'nin online veritabanına kayıt ettirebilirsiniz.
Oyun Testleri
İşlemci ve ekran kartınızı test etmenin en sağlam yollarından biride oyunlardır. Bugün F.E.A.R, Far Cry, Quake 4, Prey, Company Of Hereos gibi oyunların icindeki ufak test uygulamaları ile ekran kartınızın ve işlemcinizin overclock sonrası stabilitesini gözlemleyebilirsiniz.
Sonuc
Günümüz piyasa şartları ve artan rekabetten dolayı firmalar değişik ürünler cıkarmaya devam ediyor. Alacağınız her işlemci veya ekran kartının az yada cok belli bir overclock kapasitesi olacaktır. Size düşen bazı parametrelere dikkat etmeniz.Kısaca özetlemek gerekirse, overclock yapmadan önce dosyalarınızın yedeğini almayı, bios bilgileriniz hakkında bilgi sahibi olmayı, işlemleri adım adım yapmayı, soğutmaya önem vermeyi, overclock sonrası sistem stabilitesini ve sıcaklığını kontrol etmeye dikkat edin. Ve unutmayın overclock işlemi zinciri oluşturan halkalar gibidir. Halkalardan biri zayıf olursa zincir rahatlıkla kopabilir.
Kaynak: http://www.pcmagazine.com.tr/tek271,[email protected]
